admin
available
Tổng số bài gửi : 377
Join date : 16/03/2010
Age : 31
Đến từ : available
 |  Tiêu đề: TÀI LIỆU THAM KHẢO MÔN TRIẾT HỌC  Thu Mar 03, 2011 1:37 am | |
|  | |  |  | ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG
Từ
lúc đầu, loài Người đã phải đấu tranh đối với giới tự nhiên để sống còn,
như chống thú dữ, chống mưa nắng... Muốn thắng lợi, thì mỗi người phải dựa vào
lực lượng của số đông người, tức là của tập thể, của xã hội. Riêng kể từng cá
nhân thì nhất định không thắng nổi tự nhân, không sống còn được.
Để
sống còn, loài người lại phải sản xuất mới có ăn, có mặc. Sản xuất cũng phải
dựa vào lực lượng của tập thể, của xã hội. Chỉ riêng lẻ cá nhân cũng không sản
xuất được.
Thời
đại của chúng ta là thời đại
văn minh, thời đại cách mạng, mọi việc càng phải dựa vào lực lượng của tập thể
của xã hội; cá nhân càng không thể đứng riêng lẻ mà càng phải hoà mình trong
tập thể, trong xã hội.
Do đó, chủ
nghĩa cá nhân là trái ngược với chủ nghĩa tập thể vàchủ nghĩa
tập thể, chủ nghĩa xã hội nhất định thắng, chủ nghĩa cá nhân nhất định phải
tiêu diệt.
Cách sản xuất và sức sản xuất phát triển và biến đổi mãi,
do đó mà tư tưởng của người, chế độ xã hội, v.v., cũng phát triển và biến đổi.
Chúng ta đều biết từ đời xưa đến đời nay, cách sản xuất từ chỗ dùng cành cây,
búa đá phát triển dần đến máy móc, sức điện, sức nguyên tử. Chế độ xã hội cũng
phát triển từ cộng sản nguyên thuỷ đến chế độ nô lệ, đến chế độ phong kiến, đến
chế độ tư bản chủ nghĩa và ngày nay gần một nửa loài người đang tiến lên chế độ
xã hội chủ nghĩa và chế độ cộng sản chủ nghĩa.
Sự phát triển và tiến bộ đó không ai ngăn cản được.
Từ khi có chế độ của riêng thì xã hội chia thành giai
cấp, giai cấp bóc lột và giai cấp bị bóc lột, do đó có mâu thuẫn xã
hội, có đấu tranh giữa các giai cấp và từ đó, người nào cũng
thuộc vào hoặc giai cấp này hoặc giai cấp khác, không ai có thể đứng ngoài giai
cấp. Đồng thời, mỗi người đại biểu cho tư tưởng của giai cấp mình.
Trong xã hội cũ, bọn phong kiến địa
chủ, bọn tư bản và đế quốc thẳng tay áp bức, bóc lột những tầng lớp người khác,
nhất là công nhân và nông dân. Chúng cướp của chung do xã hội sản xuất ra, làm
của riêng của cá nhân chúng, để chúng "ngồi mát ăn bát vàng". Nhưng
miệng chúng luôn luôn huênh hoang những danh từ "đạo đức", "tự
do", "dân chủ", v.v..
Không thể chịu áp bức, bóc lột mãi,
công nhân, nông dân và nhân dân lao động khác nổi lên làm cách mạng để
tự giải phóng và để cải tạo xã hội cũ xấu xa thành xã hội mới tốt đẹp,
trong đó những người lao động đều được ấm no, sung sướng, không có người bóc
lột người.
Để giành lấy thắng lợi, cách mạng nhất
định phải do giai cấp công nhân lãnh đạo. Vì nó là giai cấp tiên
tiến nhất, giác ngộ nhất, kiên quyết nhất, có kỷ luật nhất và tổ chức chặt chẽ
nhất. Mà đảng vô sản là bộ tham mưu của giai cấp công nhân. Cách mạng ở Liên Xô
và ở các nước khác trong phe xã hội chủ nghĩa đã chứng thực điều đó, không ai
chối cãi được.
Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ
thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ
rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh
mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng
làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.
Sinh trưởng trong xã hội cũ, chúng ta
ai cũng mang trong mình hoặc nhiều hoặc ít vết tích xấu xa của xã hội đó về tư
tưởng, về thói quen... Vết tích xấu nhất và nguy hiểm nhất của xã hội cũ là chủ
nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân trái ngược với đạo đức cách mạng, nếu nó
còn lại trong mình, dù là ít thôi, thì nó sẽ chờ dịp để phát triển, để che lấp
đạo đức cách mạng, để ngăn trở ta một lòng một dạ đấu tranh cho sự nghiệp cách
mạng.
Chủ nghĩa cá nhân là một thứ rất gian
giảo, xảo quyệt; nó khéo dỗ dành người ta đi xuống dốc. Mà ai cũng biết rằng
xuống dốc thì dễ hơn lên dốc. Vì thế mà càng nguy hiểm.
Muốn gột rửa sạch những vết tích xấu xa của xã hội cũ,
muốn rèn luyện đạo đức cách mạng, thì chúng ta phải ra sức học tập, tu dưỡng,
tự cải tạo để tiến bộ mãi. Nếu không cố gắng để tiến bộ, thì tức là thoái bộ,
là lạc hậu.
Mà thoái bộ và lạc hậu thì sẽ bị xã
hội tiến bộ sa thải.
Không phải chỉ ở tại nhà trường, có lên lớp, mới học tập,
tu dưỡng, rèn luyện và tự cải tạo được. Trong mọi hoạt động cách mạng, chúng ta
đều có thể và đều phải học tập, tự cải tạo. Thời kỳ hoạt động bí mật, thời kỳ
khởi nghĩa, thời kỳ kháng chiến và ngày nay công việc xây dựng miền Bắc tiến
dần lên chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thống nhất nước nhà đều là những trường
học rất tốt cho chúng ta rèn luyện đạo đức cách mạng.
Có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn, gian khổ, thất
bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước. Vì lợi ích chung của Đảng, của cách
mạng, của giai cấp, của dân tộc và của loài người mà không ngần ngại hy sinh
tất cả lợi ích riêng của cá nhân mình. Khi cần, thì sẵn sàng hy sinh cả tính
mạng của mình cũng không tiếc. Đó là biểu hiện rất rõ rệt, rất cao quý của đạo
đức cách mạng.
Trong Đảng ta, các đồng chí Trần Phú,
Ngô Gia Tự, Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Cừ, Hoàng Văn Thụ, Nguyễn Thị Minh Khai và
nhiều đồng chí khác đã vì dân, vì Đảng mà oanh liệt hy sinh, đã nêu gương chói
lọi của đạo đức cách mạng chí công vô tư cho tất cả chúng ta học tập.
Có đạo đức cách mạng thì khi gặp thuận
lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn,
"lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ"; lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt
chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần, không quan liêu, không
kiêu ngạo, không hủ hoá. Đó cũng là biểu hiện của đạo đức cách mạng.
ai cần tài liệu mác nè! dài lắm đấy download thi pm cảm ơi nhé
THỜI KÌ QUÁ ĐỘ VÀ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
1-Quan điểm của chủ nghĩa
Mác-Lênin về thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội
Lý luận về hình thái kinh tế-
xã hội của C.Mác cho thấy sự biến đổi của các xã hội là quá trình lịch sử tự
nhiên. Vận dụng lý luận đó vào phân tích xã hội tư bản, tìm ra các quy luật vận
động của nó, C.Mác và Ph. Ăngghen đều cho rằng, phương thức sản xuất tư bản chủ
nghĩa có tính chất lịch sử và xã hội tư bản tất yếu bị thay thế bằng xã hội
mới- xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Đồng thời C.Mác và Ph. Ănghghen
cũng dự báo trên những nét lớn về những đặc trưng cơ bản của xã hội mới, đó là:
có lực lượng sản xuất xã hội cao; chế độ sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất được
xác lập, chế độ người bóc lột người bị thủ tiêu; sản xuất nhằm thỏa mãn nhu cầu
của mọi thành viên trong xã hội, nền sản xuất được tiến hành theo một kế hoạch
thống nhất trên phạm vi toàn xã hội, sự phân phối sản phẩm bình đẳng; sự đối
lập giữa thành thị và nông thôn, giữa lao động trí óc và chân tay bị xóa bỏ...
Để xây dựng xã hội mới có những
đặc trưng như trên cần phải qua hai giai đoạn: giai đoạn thấp hay giai đoạn đầu
và giai đoạn sau hay giai đoạn cao. Sau này V.I.Lênin gọi giai đoạn đầu là chủ
nghĩa xã hội và giai đoạn sau là chủ nghĩa cộng sản. C.Mác gọi giai đoạn đầu xã
hội chủ nghĩa là thời kỳ quá độ chính trị lên giai đoạn cao của xã hội cộng
sản.
Vận dụng học thuyết C.Mác vào
công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô trước đây, V.I.Lênin đã phát
triển lý luận về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Nội dung cơ bản của lý
luận đó là:
a) Thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội là tất yếu khách quan, bất cứ quốc gia nào đi lên chủ nghĩa xã
hội đều phải trải qua, kể cả các nước có nền kinh tế rất phát triển
Tất nhiên, đối với các nước có
nền kinh tế phát triển, thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội có nhiều thuận lợi
hơn, có thể diễn ra ngắn hơn so với các nước đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế
độ tư bản chủ nghĩa có nền kinh tế lạc hậu.
Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội là thời kỳ cải biến cách mạng sâu sắc, triệt để, toàn diện từ xã hội cũ
thành xã hội mới: chủ nghĩa xã hội. Nó diễn ra từ khi giai cấp vô sản giành
được chính quyền bắt tay vào xây dựng xã hội mới và kết thúc khi xây dựng thành
công những cơ sở của chủ nghĩa xã hội cả về lực lượng sản xuất, quan hệ sản
xuất, cơ sở kinh tế và kiến trúc thượng tầng.
Tính tất yếu của thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội được quy định bởi đặc điểm ra đời, phát triển của cách
mạng vô sản và những đặc trưng kinh tế, xã hội của chủ nghĩa xã hội.
b) Đặc điểm kinh tế cơ bản
nhất của thời kỳ quá độ là sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần và tương
ứng với nó có nhiều giai cấp, tầng lớp xã hội khác nhau nhưng vị trí, cơ cấu và
tính chất của giai cấp trong xã hội đã thay đỗi một cách sâu sắc
Sự tồn tại của cơ cấu kinh tế
nhiều thành phần là khách quan và lâu dài, có lợi cho sự phát triển lực lượng
sản xuất, tăng trưởng kinh tế. Theo Lênin, mâu thuẩn của thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội là mâu thuẩn giữa chủ nghĩa xã hội đã giành thắng lợi nhưng
còn non yếu với chủ nghĩa tư bản đã bị đánh bại nhưng vẫn còn khả năng khôi
phục. Vì vậy, thời kỳ quá độ là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh “ai thắng ai”
giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản quyết liệt, quanh co, khúc khuỷu và
phức tạp.
c) Khả năng quá độ lên
chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa
Phân tích tính chất và đặc điểm
của chủ nghĩa tư bản trong thới kỳ tự do cạnh tranh, C.Mác và Ph. Ăngghen đã
nêu ra khả năng quá độ lên chủ nghĩa cộng sản ở các nước lạc hậu khi cách mạng
vô sản ở các nước Tây Âu giành được thắng lợi.
Khi phân tích đặc điểm của chủ
nghĩa tư bản trong thời kỳ độc quyền, phát triển ra quy luật phát triển không đều
về kinh tế và chính trị của chủ nghĩa tư bản, V.I.Lênin rút ra kết luận quan
trọng về khả năng thắng lợi của chủ nghĩa xã hội ở một số nước riêng lẻ chứ
không thể thắng lợi cùng một lúc ở tất cả cả nước. Khi chủ nghĩa xã hội thắng
lợi ở một nước, thì nhân loại bắt đầu bước vào thời đại mới- thời đại quá độ
lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Trong điều kiện đó, các nước
lạc hậu có thể quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Theo
V.I.Lênin, điều kiện để một nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư
bản chủ nghĩa là:
Thứ nhất, điều kiện bên trong, có Đảng cộng sản
lãnh đạo giành được chính quyền và sử dụng chính quyền nhà nước công, nông, trí
thức liên minh làm điều kiện tiên quyết để xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Thứ hai, điều kiện bên ngoài, có sự giúp đỡ của
giai cấp vô sản của các nước tiên tiến đã giành thắng lợi trong cách mạng vô
sản.
Các nước lạc hậu có khả năng
quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa nhưng không phải là
quá độ trực tiếp, mà phải qua con đường gián tiếp với một loạt những bước quá
độ thích hợp, thông qua “chính sách kinh tế mới”. Chính sách kinh tế mới là con
đường quá độ gián tiếp lên chủ nghĩa xã hội, được áp dụng ở Liên Xô từ mùa xụân
1921 thay cho “ chính sách cộng sản thời chiến” được áp dụng trong nhửng năm
nội chiến và can thiệp vũ trang của chủ nghĩa đế quốc.
Nội dung cơ bản của “
chính sách kinh tế mới” bao gồm:
- Dùng thuế lương thực
thay cho trưng thu lương thực thừa trong chính sách cộng sản thời chiến.
- Thiết lập quan hệ hàng
hóa tiền tệ, phát triển thị trường , thương nghiệp... thay cho Chính sách cộng
sản thời chiến.
- Sử dụng nhiều thành
phần kinh tế, các hình thức kinh tế quá độ, khuyến khích phát triển kinh tế cá
thể, kinh tế tư bản tư nhân thay cho sự thủ tiêu kinh doanh tư nhân trong chính
sách cộng sản thời chiến, sử dụng củ nghĩa tư bản nhà nước , chuyển các xí
nghiệp nhà nước sang chế độ hạch toán kinh tế, chủ trương phát triển qua hệ
kinh tế với các nước phương Tây để tránh thủ vốn, kỹ thuật...
“Chính sách kinh tế” mới có ý
nghĩa to lớn. Về thực tiễn, nhờ có chính sách đó nước Nga Xôviết đã làm khôi
phục nhanh chóng nền kinh tế sau chiến tranh, khắc phục được khủng hoảng kinh
tế và chính trị. Về lý luận, nó phát triển nhận thức sâu sắc về chủ nghĩa xã hội,
về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Ở nước ta từ khi bước vào thời
kỳ đổi mới, những quan điểm kinh tế của Đảng ta đã thể hiện sự nhận thức và vận
dụng “ chính sách kinh tế mới” của V.I.Lênin phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh
cụ thể của thời kỳ quá độ ở nước ta.
2. Tính tất yếu và đặc
điểm của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Ở nước ta, thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội được bắt đầu từ năm 1954 ở miền bắc và từ năm 1975 trên phạm
vi cả nước, sau khi cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đã hoàn thành thắng
lợi, đất nước đã hòan thành thắng lợi, đất nước đã hòa bình thống nhất quá độ
lên chủ nghĩa xã hội.
Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội là tất yếu khách quan đối với mọi quốc gia xây dựng chủ nghĩa xã hội, dù
điểm xuất phát ở trình độ phát triển cao hay thấp.
Thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam
là một tất yếu lịch sử. Bởi vì:
Một là, phát triển theo con đường xã hội chủ
nghĩa là phù hợp với quy luật khách quan của lịch sử. Loài người đã phát triển
qua các hình thái kinh tế- xã hội: công xã nguyên thuỷ, chiếm hữu nô lệ, phong
kiến, tư bản chủ nghĩa. Sự biến đổi của các hình thái kinh tế- xã hội là quá
trình lịch sử tự nhiên và hình thái kinh tế- xã hội sau cao hơn, tiến bộ hơn
hình thái kinh tế- xã hội trước nó. Sự biến đổi của các hình thái kinh tế- xã
hội nói trên đều tuân theo quy luật quan hệ sản xuất phải phù hợp với tính chất
và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.
Cho dù ngày nay, chủ nghĩa tư
bản đang nắm nhiều ưu thế về vốn, khoa học, công nghệ và thị trường, đang cố
gắng điều chỉnh trong chừng mực nhất định quan hệ sản xuất để thích nghi với
tình hình mới, nhưng không vượt ra khỏi những mâu thuẫn vốn có của nó, đặc biệt
là mâu thuẫn giữa tính chất xã hội hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với
chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Mâu thuẫn này
không những không dịu đi mà ngày càng phát triển gay gắt và sâu sắc. Sự phát
triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất và xã hội hóa lao động làm cho các tiền đề
vật chất, kinh tế, xã hội ngày càng chín muồi cho sự phủ định chủ nghĩa tư bản
và sự ra đời của xã hội mới - chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa tư bản không phải là
tương lai của loài người. Theo quy luật tiến hoá của lịch sử, loài người nhất
định sẽ tiến tới chủ nghĩa xã hội.
Hai là, phát triển theo con đường chủ nghĩa xã
hội không chỉ phù hợp với xu thế của thời đại, mà còn phù hợp với đặc điểm của
cách mạng Việt Nam:
cách mạng dân tộc, dân chủ gắn liền với cách mạng xã hội chủ nghĩa. Cuộc cách
mạng dân tộc, dân chủ trước hết là giải phóng dân tộc, giành độc lập, tự do,
dân chủ... đồng thời nó là tiền đề để “ làm cho nhân dân lao động thoát nạn bần
cùng, làm cho mọi người có công ăn việc làm, được ấm no, và sống một đời hạnh
phúc”, nhằm thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ,
văn minh”. Vì vậy, cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa là sự tiếp tục hợp lôgíc
cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ, làm cho cách mạng dân tộc, dân chủ được thực
hiện triệt để.
Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội là tất yếu đối với mọi quốc gia đi lên chủ nghĩa xã hội, nhưng nó lại có đặc
điểm riêng đối với mỗi quốc gia ; do điều kiện xuất phát riêng của
mỗi quốc gia quy định. Trước đây, miền Bắc nước ta bước vào thời kỳ quá độ với
“đặc điểm lớn nhất là từ một nước nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên chủ nghĩa
xã hội không phải kinh qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa”. Khi cả nước
thống nhất cùng tiến lên chủ nghĩa xã hội, đặc điểm trên vẫn còn tồn tại. Phân
tích rõ hơn thực trạng kinh tế, chính trị của đất nước, trong cương lĩnh xây
dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Đảng cộng sản Việt Nam
khẳng định: “nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản, từ một
xã hội vốn là thuộc địa, nửa phong kiến, lực lượng sản xuất rất thấp. Đất nước
trải qua hàng chục năm chiến tranh, hậu quả để lại còn nặng nề. Những tàn dư
thực dân phong kiến còn nhiều. Các thế lực thù địch thường xuyên tìm cách phá
hoại chế độ xã hội và nền độc lập của nhân dân ta”
Như vậy, đặc điểm đặc trưng bao
trùm nhất của thời kỳ quá độ ở nước ta là bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa.
Nhưng, thế nào là bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa? Gỉai quyết vấn đề này có ý
nghĩa lớn cả về nhận thức và hoạt động thực tiễn.
Sẽ là sai lầm và phải trả giá
nếu quan niệm “bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa” theo kiểu phủ định sạch trơn,
đem đối lập chủ nghĩa xã hội với chủ nghĩa tư bản, bỏ qua cả những cái
“không thể bỏ qua” như đã từng xảy ra ở các nước xã hội chủ nghĩa trước đây. Vì
vậy, báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng IX Đảng cộng sản Việt Nam đã nói rõ bỏ
qua chế độ tư bản chủ nghĩa là “bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan
hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừa
những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ tư bản chủ nghĩa, đặc biệt
về khoa học công nghệ để phát triển nhanh lực lượng sản xuất, xây dựng nền kinh
tế hiện đại”.
Bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa
thực chất là phát triển theo con đường “rút ngắn” quá trình lên chủ nghĩa xã
hội. Nhưng “rút ngắn” không phải là đốt cháy giai đoạn, duy ý chí, coi thường
quy luật, như muốn xóa bỏ nhanh sở hữu tư nhân và các thành phần kinh tế “phi
chủ nghĩa xã hội” hoặc coi nhẹ sản xuất hàng hóa,... Trái lại, phải tôn trọng
quy luật khách quan và biết vận dụng sáng tạo vào điều kiện cụ thể của đất
nước, tận dụng thời cơ và khả năng thuận lợi để tìm ra con đường, hình thúc,
bước đi thích hợp. Phát triển theo con đường “rút ngắn” là phải biết kế thừa
những thành tựu mà nhân loại đã đạt được ở chủ nghĩa tư bản không chỉ về lực
lượng sản xuất mà cả về quan hệ sản xuất, cơ sở kinh tế và kiến trúc thượng
tầng, như Lênin đã nói về chủ nghĩa xã hội ở nước Nga với kỹ thuật hiện đại
trong các tơrớt của Mỹ và nghệ thuật quản lý trong ngành đường sắt ở Đức
Bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa
nhưng không thể thực hiện quá độ trực tiếp lên chủ nghĩa xã hội mà phải qua con
đường gián tiếp, qua việc thực hiện hàng loạt các hình thức quá độ. Sự cần
thiết khách quan và vai trò tác dụng của hình thức kinh tế quá độ được Lênin
phân tích sâu sắc trong lý luận về chủ nghĩa tư bản nhà nước. Thực hiện các
hình thức kinh tế quá độ, các khâu trung gian... vừa có tác dụng phát triển
nhanh chóng lực lượng sản xuất, vừa cần thiết để chuyển từ các quan hệ
tiền tư bản lên chủ nghĩa xã hội, nó là hình thúc vận dụng các quy luật kinh tế
phù hợp với điều kiện cụ thể.
Tóm lại, xây dựng chủ nghĩa xã
hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa ở nước ta tạo ra sự biến đổi về chất của xã
hội trên tất cả các lĩnh vực là quá trình rất khó khăn, phức tạp, tất yếu “phải
trải qua một thời kỳ quá độ lâu dài với nhiều chặng đường, nhiều hình thức tổ
chức kinh tế, xã hội có tính chất quá độ”
Qúa độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ
qua chế độ tư bản chủ nghĩa là con đường rút ngắn để xây dựng đất nước văn
minh, hiện đại. Nhưng khả năng tiền đề để thực hiện con đường đó như thế nào?
Phân tích tình hình đất nước và thời đại cho thấy mặc dù kinh tế còn lạc hậu,
nước ta vẫn có khả năng và tiền đề để quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ
tư bản chủ nghĩa.
Về khả năng khách quan
Cuộc cách mạng khoa học - công
nghệ hiện đại đang phát triển như vũ bão và toàn cầu hoá kinh tế đang diễn ra
mạnh mẽ, mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế trở thành tất yếu; nó mở ra khả năng
thuận lợi để khắc phục những hạn chế của nước kém phát triển như thiếu vốn,
công nghệ lạc hậu, khả năng và kinh nghiệm quản lí yếu kém ..., nhờ đó ta có
thể thực hiện “ con đường rút ngắn”.
Thời đại ngày nay, quá độ lên
chủ nghĩa xã hội là xu hướng khách quan của loài người. Đi trong dòng chảy đó
của lịch sử, chúng ta đã, đang và sẽ nhận được sự đồng tình, ủng hộ ngày càng
mạnh mẽ của loài người, của các quốc gia độc lập đang đấu tranh để lựa chọn con
đường phát triển tiến bộ của mình.
Về những tiền đề chủ quan
Nước ta có nguồn lao động dồi
dào với truyền thống lao động cần cù và thông minh, trong đó đội ngũ làm khoa
học, công nghệ, công nhân lành nghề có hàng chục ngàn người ... là tiền đề rất
quan trọng để tiếp thu, sử dụng các thành tựu khoa học và công nghệ tiên tiến
của thế giới. Nước ta có nguồn tài nguyên đa dạng, vị trí địa lí thuận lợi và
những cơ sở vật chất - kĩ thuật đã được xây dựng là những yếu tố hết sức quan
trọng để tăng trưởng kinh tế. Những tiền đề vật chất trên tạo điều kiện thuận
lợi để mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế, thu hút vốn đầu tư, chuyển giao công
nghệ, tiếp thu kinh nghiệm quản lí tiên tiến của các nước phát triển.
Qúa độ lên chủ nghĩa xã hội
không những phù hợp với quy luật phát triển lịch sử mà còn phù hợp với nguyện
vọng của tuyệt đại đa số nhân dân Việt Nam đã chiến đấu, hi sinh không chỉ vì
độc lập dân tộc mà còn vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc, xây dựng xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh. Những yêu cầu ấy chỉ có chủ nghĩa xã hội mới đáp ứng
được. Quyết tâm của nhân dân sẽ trở thành lực lượng vật chất để vượt qua khó
khăn, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
Xây dựng chủ nghĩa xã hội dưới
sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, một Đảng giàu tinh thần cách mạng và
sáng tạo, có đường lối đúng đắn và gắn bó với nhân dân, có Nhà nước xã hội Chủ
nghĩa của dân, do dân, vì dân ngày càng được củng cố vững mạnh và khối đại đoàn
kết toàn dân, đó là những nhân tố chủ quan vô cùng quan trọng bảo đảm thắng lợi
côngcuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
3- Nhiệm vụ kinh tế cơ
bản trong thời kì qúa độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam :
Thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã
hội là thời kì cải biến cách mạng sâu sắc, triệt để, toàn diện xã hội cũ thành
xã hội mới. Về kinh tế, những nhiệm vụ cơ bản là :
a- Phát triển lực lượng
sản xuất, coi công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước là nhiệm vụ trung tâm của
cả thời kì quá độ nhằm xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội:
Cơ sở vật chất - kĩ thuật của
chủ nghĩa xã hội theo V.I.Lênin, là nền sản xuất đại cơ khí ở trình độ hiện đại
được áp dụng trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân, kể cả trong nông nghiệp.
Ngày nay, cơ sở vật chất - kĩ
thuật của chủ nghĩa xã hội phải thể hiện được những thành tựu tiên tiến nhất
của khoa học và công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin và công nghệ sinh
học. Chỉ khi lực lượng sản xuất phát triển đến trình độ cao mới tạo ra được
năng suất lao động cao trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân, nhờ đó những mục
tiêu và tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội mới được thực hiện ngày càng tốt hơn
trên thực tế.
Qúa độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ
qua chế độ tư bản chủ nghĩa, khi đất nước ta chưa có tiền đề về cơ sở vật chất
- kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội do chủ nghĩa tư bản tạo ra; do đó phát triển
lực lượng sản xuất nói chung, công nghiệp hoá, hiện đại hoá nói riêng trở thành
nhiệm vụ trung tâm của suốt thời kì quá độ. Nó có tính chất quyết định đối với
thắng lợi của chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Nhiệm vụ không kém phần quan
trọng khác của phát triển lực lượng sản xuất, thực hiện công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước là phát triển nguồn lực con người - lực lượng sản xuất cơ bản
của đất nước, yếu tố cơ bản của tăng trưởng kinh tế, tạo đội ngũ lao động có
khả năng sáng tạo, tiếp thu, sử dụng, quản lí có hiệu quả các thành tựu khoa
học, công nghệ hiện đại. Vì vậy, phải phát huy nguồn lực trí tuệ và sức mạnh
tinh thần của con người Việt Nam, coi phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học
và công nghệ là nền tảng và động lực của công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là “
quốc sách hàng đầu” trong chiến lược phát triển đất nước.
b- Xây dựng từng bước
quan hệ sản xuất mới theo đinh hướng xã hội chủ nghiã:
Xây dựng chủ nghĩa xã hội là
xây dựng một chế độ xã hội mới có nền kinh tế phát triển dựa trên lực lượng sản
xuất hiện đại và chế độ công hữu về những tư liệu sản xuất chủ yếu. Chế độ công
hữu tư liệu sản xuất chủ yếu là đặc trưng của quan hệ sản xuất xã hội chủ
nghiã; nó là sản phẩm của nền kinh tế phát triển với trình độ xã hội hoá cao,
các lực lượng sản xuất hiện đại, nó sẽ chiếm ưu thế tuyệt đối khi chủ nghĩa xã
hội được xây dựng xong về cơ bản. Vì vậy, không thể nôn nóng, vội vàng, duy ý
chí trong việc xây dựng quan hệ sản xuất mới xã hội chủ nghĩa. Nó chỉ được hình
thành trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội lâu dài, qua nhiều bước,
nhiều hình thức từ thấp đến cao.
Như vậy, xây dựng quan hệ sản
xuất mới định hướng chủ nghĩa xã hội ở nước ta phải đảm bảo các yêu cầu sau đây
:
Một là, quan hệ sản xuất mới được xây dựng phải
dựa trên kết quả của sự phát triển lực lượng sản xuất, “ bất cứ một sự cải biến
nào về mặt quan hệ sở hữu cũng đều là kết quả tất yếu của việc tạo nên những
lực lượng sản xuất mới”.
Hai là, quan hệ sản xuất biểu hiện trên ba
mặt: sở hữu tư liệu sản xuất, tổ chức quản lí và phân phối sản phẩm, do đó,
quan hệ sản xuất mới phải được xây dựng một cách đồng bộ cả ba mặt đó.
Ba là, tiêu chuẩn căn bản để đánh giá tính
đúng đắn của quan hệ sản xuất mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa là ở hiệu
quả của nó: thúc đẩy phát triển lực lượng sản xuất, cải thiện đời sống nhân
dân, thực hiện công bằng xã hội.
Trong thời kì quá độ ở nước ta,
tất yếu còn tồn tại nhiều hình thức sở hữu, hình thành nhiều thành phần kinh tế
với những hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh đa dạng, đan xen, hỗn hợp. Do
đó, xây dựng quan hệ sản xuất định hướng xã hội chủ nghĩa đồng thời phải tôn
trọng và sử dụng lâu dài và hợp lí cơ cấu kinh tế nhiều thành phần.
c- Mở rộng và nâng cao
hiệu quả của quan hệ kinh tế quốc tế ;
Trong điều kiện toàn cầu hoá
kinh tế và sự tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện
đại, xu hướng mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế trở thành tất yếu đối với các
quốc gia. Nền kinh tế nước ta không thể khép kín mà phải tích cực mở rộng và
ngày càng nâng cao hiệu quả của quan hệ kinh tế quốc tế.
Toàn cầu hoá kinh tế và cách
mạng khoa học - công nghệ hiện đại tạo ra những thách thức và nguy cơ cần phải
đề phòng, khắc phục; mặt khác, tạo ra cho nước ta những cơ hội, thuận lợi cho
quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước theo con đường “ rút ngắn”. Đó
là thu hút các nguồn vốn từ bên ngoài, nhập được các loại công nghệ hiện đại và
những kinh nghiệm quản lí tiên tiến ... nhờ đó, khai thác có hiệu quả các nguồn
lực trong nước, đẩy mạnh tốc độ phát triển kinh tế, thu hẹp khoảng cách lạc hậu
so với các nước khác. Đó là sự kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
Để mở rộng và nâng cao hiệu quả
quan hệ kinh tế quốc tế, phải nâng cao sức cạnh tranh quốc tế, khai thác thị
trường thế giới, tối ưu hoá cơ cấu xuất - nhập khẩu, đa dạng hoá quan hệ kinh
tế với các tổ chức và các quốc gia trong khu vực và quốc tế. Tuy nhiên, phải xử
lí đúng mối quan hệ giữa mở rộng kinh tế quốc tế với độc lập tự chủ, bảo vệ an
ninh kinh tế quốc gia, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc với kế thừa, tiếp thu
tinh hoa văn hoá nhân loại ...
( Theo
: Giáo trình Kinh tế Chính trị Mác-Lênin - Bộ Giáo dục & Đào tạo ) | |  | |  |
|
|
